Filem Keagamaan –satu genre? (1)

Rosmawati Mohamad Rasit
Jabatan Pengajian Dakwah & Kepimpinan, FPI UKM

Pengenalan

Filem yang mengangkat tema keagamaan bukan baharu malah kewujudannya telah lama terutama dalam sinema Barat contohnya Hollywood dengan filem The Ten Commandments (1956). Hollywood, sebagai industri perfileman yang dominan di samping terkenal dalam menghasilkan filem-filem bergenre aksi, cinta dan komedi turut bereksperimen dengan filem keagamaan. Sinema Barat mengiktiraf filem keagamaan sebagai satu genre filem (religious genre). Manakala kajian agama dan filem juga menjadi kajian antara displin (interdisciplinary). Agama dan filem menjadi pendekatan antara displin (interdisciplinary approaches) dan merupakan antara bidang kajian keagamaan yang semakin popular di Amerika, Eropah dan juga di dunia. Melalui jurnal Religion and Film, isu-isu yang menyentuh pelbagai aspek penting dalam hubungan kedua-dua bidang dikupas dan diperbincangkan.

Latar Filem Keagamaan

Penghasilan filem Hollywood yang bercorak keagamaan banyak menyentuh persoalan agama Kristian mengenai ketuhanan, ruh, jiwa, moral, malaikat (angel) dan juga syaitan (devil) seperti filem The Passion of Christ (2004), Leap of Faith (1992), Da Vinci Code (2006) dan juga 2012 (2009). Pengaruh kemunculan aliran ahli falsafah agama Kristian terutamanya dalam industri perfileman sinema Barat memberi kesan kepada masyarakat. Sebagai contohnya filem The Passion of Christ (2004) arahan Mel Gibson yang mengangkat cerita kehidupan dan pengorbanan Jesus Christ mengutip kutipan box-office dan mendapat sambutan daripada khalayak penonton. Namun, terdapat juga filem Hollywood ini yang menyimpang daripada nilai keagamaan yang sebenar sehingga dikatakan sebagai religious parody iaitu mempersendakan agama (Kristian) seperti Bruce Almighty (2003) yang memperlekehkan kekuasaan tuhan. Filem jenis ini juga dikenali sebagai filem anti-agama.

Selain daripada agama Kristian yang sering diangkat dalam filem-filem keluaran Hollywood, Hollywood turut membawa kisah agama Islam dalam filem terbitan mereka. Filem seperti The Message (1976) dan Lion of the Desert (1981) yang menggunakan produksi Hollywood menceritakan tentang Islam yang diarahkan oleh pengarah Muslim, Moustapha Akkad. Hollywood turut melahirkan filem seperti Kingdom of Heavens (2005) yang memaparkan perjuangan agama Kristian dan Islam melalui Perang Salib.

Selain daripada Hollywood dan sinema Barat, dunia sinema Timur juga dekat dengan filem keagamaan dalam melihat persoalan agama dan spiritual melalui filem. Sinema India, Jepun, Iran, Indonesia mahupun Malaysia dikenal pasti sebagai antara sinema perfileman yang turut mengangkat isu dan genre keagamaan (religious genre) yang dikaitkan dengan kepelbagaian agama dan budaya hidup. Sebagai contohnya, perfileman Bollywood amat kuat dengan struktur agama dan budaya mereka yang sering diangkat dalam filem-filem seperti Mother India (1957), Sarfarosh (1999) dan juga Mission Kashmir (2000). Bersambung.....

Rosmawati@Hakcipta Terpelihara