Pengarah Filem Malaysia (2005-2009)

Peranan pengarah filem tidak boleh dikesampingkan dalam membincangkan isu penghasilan genre filem cereka Melayu tempatan. Ku Seman (2003) menjelaskan bahawa pembikinan filem adalah seni menterjemah elemen teks daripada lakon layar dengan elemen visual yang dihasilkan menerusi lensa kamera. Tugas pengarah adalah menterjemahkan lakon layar dalam bentuk sinematik. Justeru, pengarah mempunyai tugas yang berat bagi memastikan pilihan genre arahan mereka berjaya meraih sokongan khalayak filem.

Analisis ini membincangkan mengenai corak pengarahan pengarah melalui genre pilihan para penerbit filem yang seharusnya diterjemahkan dengan baik oleh mereka. Sembilan orang pengarah telah dikenal pasti sebagai pengarah paling produktif dalam menyumbang kepada penghasilan filem dari tahun 2005-2009. iaitu A. Razak Mohaideen, Ahmad Idham, Yasmin Ahmad, Mamat Khalid, Bade Hj. Azmi, Afdlin Shauki, Pierre Andre dan Shuhaimi Baba.

A. Razak Mohaideen menguasai pentas pengarahan layar perak dengan mengarahkan sebanyak 13 buah filem sepanjang tempoh ini. Ahmad Idham pula berada di tempat kedua sebagai pengarah terbanyak yang menghasilkan filem secara konsisten iaitu sebanyak 11 buah filem.

Berdasarkan pengarahan mereka membentuk satu pola pengarahan yang dinamik dan konsisten. Daripada filem-filem arahan mereka dapat dibahagikan kepada dua kategori pengarahan yang utama iaitu pengarahan filem komersial serta pengarahan filem yang lebih meneliti aspek estetika dan seni filem. A. Razak Mohaideen, Mamat Khalid dan Afdlin Shauki berada dalam kategori pengarahan filem komersial yang mengangkat satira komedi sebagai landasan utama karya mereka. Walaubagaimanapun, setiap daripada mereka mempunyai identiti pengarahan yang tersendiri dan membentuk genre filem komedi mengikut acuan masing-masing.

Begitu juga dengan Ahmad Idham, Pierre Andre dan Bade Hj. Azmi walaupun bereksperimen dengan variasi genre yang berbeza masih mengangkat nilai komersial dalam karya-karya mereka. Buah tangan Kabir Bhatia dan Yasmin Ahmad pula dilihat lebih menyuntik nilai estetika menerusi karya mereka. Namun, karya-karya sebegini bukan semuanya dapat diterima oleh khalayak filem. Oleh itu, tidak hairan lah filem-filem mereka tidak mendapat sambutan yang menggalakkan daripada khalayak berbanding dengan filem-filem komersial. Sebagai contohnya filem Muallaf (2009) dan Sepi (2008) hanya berjaya mengutip RM0.19 Juta dan RM0.844 Juta sahaja. Kutipan ini tidak berjaya mengaut keuntungan daripada kos produksi sebanyak RM1.30 juta dan RM1.50 juta (FINAS 2008; FINAS 2009).

Manakala Shuhaimi Baba dilihat tersepit dari terus memartabatkan aspek estetika filem dan pada masa yang sama memenangi hati khalayak dengan kutipan ‘pecah panggung’. Namun, audien filem Melayu sememangnya sukar diramal. Itu yang berlaku kepada Shuhaimi Baba. 1957: Hati Malaya pada tahun 2007 hanya mengutip RM0.316 juta sahaja sekaligus mengalami kerugian daripada kos produksi sejumlah RM3.00 juta berbanding dengan filem beliau, Pontianak Harum Sundal Malam 2 dan Waris Jari Hantu (FINAS 2005; FINAS 2007).